از آنجائی که کشور ایـران از لـحاظ جغرافیایی بر روی کمربند معدنی جهان قـرار دارد و از ذخائــر عظیم فلـزات و کانی‌های با ارزش برخوردار است بنابراین از نقـطه نظر تاریــخی همین موضوع موجبات گسترش دانش و صنعت فلــزکاری از ایران به سایر مناطق جهان را فراهم ساخته، به طوری که ساکنین مصر، بابل، هند و جیحون با تمام پیشرفتهایی که در عصر خود داشتند نتوانستند در این زمینه بر ایرانیان پیشی بگیرند. صنعت طلا و جواهر و ساخت و تولید زیورآلات و مصنوعات فلزات قیمتی ایران در این رابطه سرآمد کشورهای جهان است.
تاریخچه
عکس اولین معادن طلای ایران
آثار هنری بسیار ارزشمند و گرانبهائی که امروزه موزههای معتبر داخلی و خارجی و مجموعههای خصوصی کلکسیونرهای معروف دنیا را در سراسر جهان زینت بخشیده است بیانگر این حقیقت میباشد که طلا و جواهرسازان ایرانی در ادوار مختلف تاریخی چه پیش از اسلام و چه بعد از آن در ساختن اشیای تزئینی و زیورآلات گران‌بها از مهارت خارقالـعادهای برخوردار بودهاند و امروزه هر بینندهای که آنها در موزههای معروف بینالمللی مشاهده مینماید خلاقیت و توانمندی حیرتبرانگیز سازندگان ایرانی این اشیا را تحسین میکند. مجسمه مشــهور بز بال‌دار، جام طلای افسـانه زندگی، جام طلای مارلیک و دهها اثر تاریخی دیگر اصیلترین اسناد تـاریخ فرهنگی و هنری صنعتگران ایرانی در گذرگاه زمان و کارنامه درخشان پیشینیان ما به شمار میروند.
عکس مجسمه مشــهور بز بال‌دار، جام طلای افسـانه زندگی، جام طلای مارلیک
همچنین باید اشاره کرد که در دوره هخامنشیان برای اولین بار در جهان سکه طلا توسط داریوش کبیر در ایران ضرب گردید که به آن داریک گفته میشد. در عصر ساسانیان نیز مصرف طـلا در ایران فراوان بود. بر اساس نوشتههای مورخین سرشناسی نظیر ویل دورانت، گیرشمن، شاردن و دیگران در ادوار مختلف تاریخی، فعالیتهای تولیدی و بـازرگانی مصنوعات طلا و جـواهر و سنگها و مواد طبیعی قیمتی رونق فراوانی داشته است و طبقه اشراف و ثروتمندان جامعه عموماً از وسایل و اشیای زینتی گرانبهائی که از طلا و جواهرات ساخته شده بود استفاده میکردند.
عکس داریک
از شکوه و عظمت دست‌ساخته‌های هنری ایرانیان در روزگاران هخــامنشی و ساسانی هر چه گفته شود کم است. پادشاهان این سلسله نظـیر هرمز اول، خسرو دوم چنان بـه ساخت زیورآلات اشرافی و به ویژه تاج و تخت پادشاهی توجه داشتند که حیرت مـورخین را برانگیخته است. تئوفیلاکتوس مورخ بیزانسی و ثعالبی مورخ عرب در وصف تاج و تخت پادشاهان مذکور مـطالبی نگاشتهاند و اعتراف کردهاند که طلا و جواهرسازان ایرانی در عصر خود همواره شـهره آفاق بـودهاند. به طلا در زبان اوستا «زره نه» یا «زرنه اینه» و در زبان پارسی باستان «زرنه» و در زبان پهلوی «زر» میگفتند.
از نظر قدمت، قدیمیترین معدن طلایی که اسم آن در تاریخ آمده معدن سیستان و پس از آن، معدن «کوه زر دامغان» است. فعالیت معدن طلای موته اصفهان نیز به احتمال قوی به 8 هزار سال پیش برمیگردد. در موته کارگاههای قدیمی که نشاندهنده استخراج طلا در دورههای گذشته است در حوزهای به وسعت 100 کیلومترمربع وجود دارد.
با گام نهادن به قرن بیستم صنعت طلا و جواهرسازی ایران وارد عصر جدیدی شد. زیرا به تدریج لباسهای ایرانیان از حالت سنتی گذشته خارج گردید و در اثر افزایش رفت و آمدهای مردم ایـران به ویژه با اروپائیان تا حدود زیادی صنعت طلا و جواهرسازی هم تحت تأثیر قرار گرفت و سبکهای جـدیدی در تولید مصنوعات مردم‌پسند بـه کار گرفته شد. البته در تاریخ ایران پس از استقرار سـلسله پهلوی نیز تزئینات شاهی نظیر تاج جدید چوگان جدید و جامههای جدید و غیره ساخته شد که هم اکنون در موزه جواهرات بانک مرکزی نگهداری میشود. به هر صورت تاریخ طلا و جواهرات ایران سرشار از غرور و افتخارات فراوان برای سازندگان و هنرمندان این صنعت است و نشـان میدهد که همواره در طول تاریخ این کشور طلا و جواهرسازان هنرمند ایرانی با خلق آفرینشهای بینظیر و بیهمتا توانستهاند توجه جهانیان را به خود جلب کنند و شاهکارهای هنری آنان همیشه خواهد توانست در سطح بینالمللی مطرح باشد و کارنامه این صنعت و هنر اصیل ایرانی درخشانتر از گذشته باقی بماند.
در مورد تاریخچهی صنعت طلاسازی در اصفهان اطلاعات دقیقی در دست نیست اما گفته میشود سابقهی این صنعت به بیش از 400 سال قبل بازمیگردد. اصفهان شهری هنرپرور است و هنر با زندگی مردم این شهر آمیخته شده است به نحوی که صنایع دستی اصفهان علیرغم تمام سوءمدیریت‌ها و ضعفهای موجود، جایگاه خود را در جهان حفظ کرده و زبانزد گردشگران داخلی و خارجی است. وجود آثار تاریخی و هنری بسیار و حفظ بافت سنتی اطراف بسیاری از این آثار، زمینه را برای بروز و رشد ذوق و قریحه سرشار هنرمندان مبتدی فراهم مینماید. صنعت ساخت زیورآلات طلا و یا به عبارت دیگر زرگری یکی از فعالیتهای هنری است که از جایگاه خاصی در اصفهان برخوردار است و خانوادههای زیادی مستقیم و یا غیرمستقیم از آن امرار معاش میکنند. از آنجا که این حرفه نیز مانند سایر صنایع دستی اصفهان، موروثی میباشد افرادی را میتوان یافت که چندین نسل آنها زرگر بوده است و به نوعی نام خانوادگی آنها نیز تحت تأثیر قرار گرفته است.
عکس واقعی از زرگری
غیر از اصفهان، شهرهای خمینیشهر، نجفآباد، کاشان، مبارکه، رهنان و شاهینشهر شاخصترین شهرهای فعال در طلاسازی هستند ولی میزان تولید و فعالیت آنها محدود است. تولیدکنندگانی که در شهرهای فعال نام برده مشغول فعالیت هستند عمدتاً محصولات خود را به بازار اصفهان و یا تهران منتقل میکنند تا از طریق عمدهفروشان این بازارها به فروش برسد.
خوشه طلای اصفهان
لوگوی شرکت شهرک‌های صنعتی استان اصفهان
با توجه به این که اصفهان بزرگ‌ترین تولیدکننده مصنوعات طلا در کشور محسوب شده و به تنهایی حدود 50 درصد تولید داخلی را در اختیار دارد، توسعه خوشه صنعتی طلای اصفهان به منظور توانمندسازی و افزایش رقابتپذیری صنعت طلاسازی اصفهان از طریق بررسی و رفع موانع قانونی، تکنولوژیکی و مالی در دستور کار شرکت شهرک‌های صنعتی استان اصفهان قرار گرفت و پروژه توسعه خوشه طلا در اواخر دهه 80 و اوایل دهه 90 شمسی در همین راستا تعریف و اجرا شد.
پس از اتمام فاز توسعه خوشه طلای اصفهان، شبکه توسعه فراگیر خوشه در قالب انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان طلا، جواهر، نقره و سنگ‌های قیمتی استان اصفهان به همت برخی از فعالان این هنر صنعت تأسیس شد تا بتواند مأموریت خود (لینک به بیانیه مأموریت) را در راستای ارتقای سطح این هنر صنعت و بهبود محیط کسب و کار به انجام برساند.
لوگوی اتاق بازرگانی اصفهان لوگوی انجمن
این انجمن بر اساس موافقت اصولی شماره 9202/43/ص مورخ 13/10/1395 اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران مبنی بر تأسیس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان طلا، جواهر، نقره و سنگ های قیمتی استان اصفهان تأسیس و اساسنامه (لینک به اساسنامه) آن در تاریخ 14/12/95 به تصویب مجمع عمومی مؤسسین (لینک به مؤسسین) رسید.